20 Kasım 1989 tarihinde Çocuk Hakları Sözleşmesinin Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda kabul edilmesiyle birlikte her yıl Kasım ayının 20. günü Dünya Çocuk Hakları Günü olarak kutlanmaktadır.
Çocuk Hakları Sözleşmesinin oluşumu, 1924 Cenevre Çocuk Hakları Bildirgesi ve 1959 Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirgesine dayanır. Bildirgeler, çocukların çıkarları yönündeki özel ve kamusal nitelikteki girişimler açısından o günden bu yana bir kılavuz işlevi görmektedir. Bildirgeler, devletler tarafından kabul edilen ancak, uyulmadığı takdirde bağlayıcılığı ve yaptırımı bulunmayan ilan edilmiş genel ilkelerdir. Sözleşmeler ise, kendisine taraf olan devletleri bağlayan bir yasa niteliğindedir. Bu nedenle Çocuk Haklarının da bağlayıcı bir sözleşme ile güvence altına alınması gerekliliği doğmuştur.
Çocuk Haklarına dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi, Uluslararası hukukta Çocuk Haklarının tanınması ve korunmasına ilişkin en kapsamlı düzenlemeyi içeren metindir. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun oy birliği ile kabul ettiği sözleşme metnini 26 Ocak 1990? da imzaya açmış ve 2 Eylül 1990'da ise sözleşmeyi onaylayan devletlerde yürürlüğe girmiştir.
Türkiye, 14 Eylül 1990'da, Birleşmiş Milletler Genel Merkezi'nde toplanan" Çocuklar İçin Dünya Zirvesi'nde sözleşmeyi imzalamıştır ancak sözleşme Aralık 1994'de Meclisten geçirilerek yürürlüğe girmiştir.
Bu sözleşme "Dünya Çocuklarının İnsan Hakları Yasası" sayılmaktadır. Çocuk Hakları Sözleşmesi 18 yaşına kadar olan insanları 'Çocuk' olarak niteleyip, onların yaşama, korunma, gelişme ve katılım haklarını güvence altına almaktadır. Özel ilgi ve eğitim gerektiren çocuklar için, özel düzenlemeler ve hükümler öngörmektedir.
Sözleşme, çocuk haklarına ilişkin bugüne dek hazırlanmış en eksiksiz belgedir ve ayrıca bu haklara uluslararası yasa gücü kazandıran ilk belgedir. Sözleşmenin diğer bir özelliği de insan hakları ile ilgili uluslararası antlaşmalar arasında en kısa zamanda yürürlüğe giren belge oluşudur.
Gelecekte dünyayı emanet edeceğimiz çocuklarımız, toplumun en temel unsurlarından birisidir. Toplumun neşesi ve mutluluğun kaynağı olan çocuklarımız, masumiyetin, saflığın ve güzelliğin timsalidir.
Medeniyetimizde çocuklar, neslin korunması ilkesi kapsamında özel korunma hakkına sahiptir. Aile, toplum ve devletlerin bu konuda özel görev ve sorumlulukları bulunmaktadır.
İnsan haklarının bir tezahürü olarak ortaya çıkan ve çocukların sağlıklı ortamlarda ve eşit, adil eğitim imkânı ve fırsatlarından yararlanmasına dayalı haklar, çocukların çalıştırılması ve istismar edilmesi konusunda önleyici haklar içermektedir. Her çocuk, dil, din, ırk, cinsiyet ayrımı olmaksızın bu haklara sahip olarak dünyaya gelmektedir. Çocuklar geleceğimizin teminatı olarak, yaşanabilir bir dünyanın inşası için en önemli etkenlerdir. Bu nedenle devlet politikaları haline gelen çocuk haklarının korunması ve uygulanması, evrensellik özelliği taşımaktadır.
Bu duygu ve düşüncelerle tüm çocuklarımızın "20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü'nü" en kalbi duygularımla kutluyorum.
Hakan ÖZCAN
Efeler İlçe Milli Eğitim Müdürü
